Opis
Wyspy Cooka są dla przeciętnego polskiego turysty tak bardzo egzotyczną destynacją, że często nie do końca jest świadomy, gdzie taki kraj może się znajdować. Otóż są one położone pośrodku południowej części Pacyfiku. Jako kraj wyspiarski nie posiada granic lądowych z żadnym innym państwem. Jednakże biorąc pod uwagę wody należące do terytorium Wysp Cooka, kraj graniczy z Polinezją Francuską od wschodu, Kiribati od północy, Tokelau, Samoa Amerykańskim i Niue od zachodu. Głównym motorem napędowym gospodarki jest turystyka. Większość turystów przybywa tu w poszukiwaniu niczym niezmąconego relaksu na najpiękniejszych plażach świata. Do najczęściej odwiedzanych wysp należy Aitutaki i Atiu oraz stołeczna Rarotonga. Poszukiwacze aktywnego wypoczynku również znajdą tu coś dla siebie. Na jedynej górzystej wyspie kraju, Rarotonga, poprowadzono sieć szlaków pieszych. Wyspę można także objechać na rowerze i to bez używania jakiejkolwiek mapy – po jej obwodzie poprowadzona została jedyna szosa. Z racji swych niewielkich rozmiarów, można tego dokonać w przeciągu jednego dnia. Aitutaki, podobnie jak główna wyspa kraju, również jest pochodzenia wulkanicznego, jednak jej najwyższe wzniesienie sięga zaledwie 124 m n.p.m. Główną atrakcją atolu jest rejs tradycyjną łodzią, zwaną vaka, po niewiarygodnie pięknej lagunie.
Geografia
Wyspy Cooka znajdują się na Oceanie Spokojnym, na północny wschód od Nowej Zelandii, między Polinezją Francuską a Samoa Amerykańskim. Terytorium kraju składa się z piętnastu głównych wysp rozrzuconych na 2 200 000 kilometrów kwadratowych oceanu, podzielonych na dwie odrębne grupy: Południowe Wyspy Cooka i Północne Wyspy Cooka. Główne wyspy to Rarotonga i Aitutaki, zaliczające się do grupy południowej. Wyspy powstały w wyniku działalności wulkanicznej; grupa północna jest starsza i składa się z sześciu atoli, które są w istocie zatopionymi wulkanami.
Przyroda
Wyspy Cooka posiadają różnorodną gamę kwiatów, które są centralną częścią lokalnej kultury. Narodowym kwiatem jest Tiare Maori, czyli gardenia tahitańska – to z niej wyplatane są charakterystyczne girlandy, które nosi się na szyi. Wyspy Cooka są domem dla około 200 roślin kwitnących, m.in. hibiskusa, pachnącego drzewa plumerii czy spektakularnej wianowłostki królewskiej, zwanej Płomieniem Afryki. Jedynymi ssakami uważanymi za rodzime na Wyspach Cooka są nietoperze owocowe z Pacyfiku, które można znaleźć tylko na wyspach Mangaia i Rarotonga. Podobnie jak w przypadku większości wysp Południowego Pacyfiku, zwierzęta domowe i hodowlane zostały sprowadzone na Wyspy Cooka wraz z przybyciem europejskich odkrywców.
Kultura
Kultura Wysp Cooka stanowi bogatą mieszankę tradycji polinezyjskich i europejskich. Jednym z popularnych tradycyjnych tańców Wysp Cooka jest Maori Ura: święty rytuał wykonywany zwykle przez kobietę, która porusza się w taki sposób, aby opowiedzieć historię – o miłości, smutku bądź pięknie krajobrazu. Taniec odbywa się w rytmie ciężkich bębnów, które – obok ukulele – są jednym z najbardziej charakterystycznych elementów muzyki Wysp Cooka. Oprócz Maori Ura mieszkańcy wysp tworzą wiele innych gatunków muzyki i tańca, takich jak dramaty taneczne, widowiska religijne czy polifoniczna muzyka chóralna. Kunszt miejscowego rzemiosła szczególnie widać w zdobionych sukienkach, sarongach czy biżuterii wykonanej z lokalnych produktów, takich jak muszle. Przez wieki popularną formą sztuki, w pewnym stopniu kultywowaną do dziś, było rzeźbienie w drewnie. Niestety większość oryginalnych rzeźb została zabrana przez europejskich kolekcjonerów lub spalona przez misjonarzy.
Religia
Tradycyjne wierzenia na Wyspach Coka mają wiele cech wspólnych z mitologią polinezyjską. Opowieści o zjawiskach nadprzyrodzonych i duchach długo stanowiły dla mieszkańców wyspy wyjaśnienie dla co niezwyklejszych zdarzeń, a wiara w mistyczną moc zaklęć i uroków była przekazywana z pokolenia na pokolenie. W pierwszej połowie XIX wieku, wraz z przybyciem na wyspę misjonarza Johna Williamsa, rozpoczął się proces nawracania mieszkańców Wysp Cooka na chrześcijaństwo. Obecnie największym wyznaniem religijnym w kraju jest protestantyzm, wyznawany przez ponad 60% obywateli.
Kuchnia
Tradycyjna kuchnia Wysp Cooka opiera się na warzywach i owocach oraz na świeżych owocach morza. Typowe lokalne potrawy zawierają kokosa, marchewkę, małże, ośmiornice i taro oraz przyprawy, takie jak świeży imbir, limonka, bazylia czy czosnek. Do najbardziej znanych dań zaliczają się rukau – danie z liści taro gotowane z sosem kokosowym i cebulą, ika mata – potrawa z surowej ryby marynowanej w cytrynie lub limonce, podawanej z kremem kokosowym, czy też poke, czyli deser w formie puddingu na mleku z bananem lub kokosem. Tropikalne owoce, którymi można delektować się na Wyspach Cooka to czerymoja (zwana jabłkiem budyniowym), karambola (owoc gwiaździsty), mango, marakuja, ananas czy asymina, zwana też bananem preriowym.
Historia
Pierwsi mieszkańcy wysp, którymi najprawdopodobniej byli Polinezyjczycy z Tahiti, osiedlili się na Wyspach Cooka między V a X wiekiem. Pierwszego europejskiego lądowania na wyspach dokonał na początku XVII wieku portugalski kapitan Pedro Fernandes de Queirós, a ponad sto lat później, w XVIII wieku, przybył brytyjski nawigator kapitan James Cook, od którego pochodzi obecna nazwa wysp. W 1888 roku Wyspy Cooka stały się brytyjskim protektoratem, a w 1901 roku zostały włączone do granic Nowej Zelandii, będącej wówczas brytyjską kolonią. Po uzyskaniu przez Nową Zelandię niepodległości, Wyspy pozostały terytorium zależnym. Taki stan rzeczy utrzymywał się do 1965 roku, kiedy to rząd Nowej Zelandii zdecydował o przyznaniu Wyspom Cooka statusu samorządnego państwa.
