Opis
Finlandia to prawdziwy raj dla miłośników przebywania na świeżym powietrzu. Parki narodowe zapewniają jedne z najlepszych w Europie tras do pieszych wycieczek, a niezliczone jeziora to gratka dla fanów kajakarstwa. Choć Finlandia znana jest przede wszystkim z oszałamiającej przyrody, obszary miejskie na południu kraju również zasługują na wzmiankę! Urzekają zwłaszcza stołeczne Helsinki, prawdziwe centrum współczesnej sztuki użytkowej i designu.
Finlandia, podobnie jak pozostałe kraje Północy, słynie z niezwykłych zjawisk przyrodniczych. Najbardziej znanym jest oczywiście zorza polarna – zapierający dech w piersiach spektakl świateł na nocnym niebie. W północnej części kraju, Laponii, zorzę obserwować można niemal każdej bezchmurnej nocy. Innym fascynującym zjawiskiem są białe noce, podczas których słońce w ogóle nie zachodzi, a także noce polarne, podczas których część kraju na wiele dni pogrąża się w ciemności.
Wspominając o Finlandii nie można zapomnieć o jej najsłynniejszym mieszkańcu – Świętym Mikołaju! Jego ciągnięte przez renifery, wypełnione prezentami sanie wyruszają z mroźnej Laponii. I choć nie możemy zagwarantować latających reniferów, ekscytująca przejażdżka psim zaprzęgiem lub śnieżne safari na skuterach z pewnością również dostarczą wielu wrażeń.
Geografia
Finlandia mieści się na północy Europy, granicząc ze Szwecją, Norwegią i Rosją. Od strony zachodniej i południowej ma dostęp do Bałtyku. Powierzchnia kraju wynosi 338 145 kilometrów kwadratowych, a jego stolicą i zarazem największym miastem są zlokalizowane na południu Helsinki.
Finlandia to kraj nizinny bez wysokich formacji górskich – najwyższy szczyt, Ridnitsohkka w Górach Skandynawskich, mierzy zaledwie 1317 metrów. Zdecydowaną większość, bo niemal 70% terenu pokrywają lasy. Z uwagi na dużą wilgoć powszechne są także bagna i torfowiska. Finlandia nie od parady nazywana bywa również Krainą Tysiąca Jezior, choć w rzeczywistości ich liczba sięga raczej dziesiątek tysięcy. Większość jest niewielka i płytka, a te o większej powierzchni poprzetykane są gęstą siecią małych wysp. Podobną strukturę ma poszarpana linia brzegowa – między stałym lądem a otwartymi wodami Bałtyku rozrzuconych jest mnóstwo wysepek.
Przyroda
Zalesiona powierzchnia Finlandii zdominowana jest przez drzewa iglaste – głównie sosnę i świerk. Na południu występuje też strefa drzew liściastych obejmująca głównie osiki, brzozy i olchy. Jesienią lasy bogate są w grzyby oraz jeden ze słynnych fińskich przysmaków – moroszkę, owoc przypominający niewielką pomarańczową malinę.
Fauna Finlandii jest stosunkowo bogata. Lasy zamieszkują niedźwiedzie brunatne, łosie, wilki, rysie i rosomaki. Obfitość wody sprzyja wylęganiu się ptaków – latem w pobliżu jezior zobaczyć można ogromną liczbę kaczek, żurawi i łabędzi. Inne znane gatunki to m.in. sójka syberyjska, orzeł czy sowa. Tam, gdzie woda, tam oczywiście i ryby. W Finlandii występuje ich ponad 60 gatunków, głównie słodkowodnych, takich jak znane nam szczupaki, okonie, sandacze, pstrągi czy łososie.
Kultura
Chociaż Finlandia to jeden z najbardziej jednolitych etnicznie i kulturowo krajów Europy, fińska kultura nosi ślady wpływów rosyjskich i skandynawskich, jak również tych z Europy kontynentalnej. Wiele fińskich zwyczajów związanych jest z przyrodą, szczególnie z wszechobecnymi lasami. Finowie udają się na łono natury znacznie częściej niż mieszkańcy Europy kontynentalnej – wielu z nich spędza weekendy i święta w otoczonych lasem domkach letniskowych, uciekając od zgiełku miasta. Stres wielkomiejskiego życia odpędzają również w drewnianych saunach, które są częstym dodatkiem do letniskowych domków nad jeziorem. Tradycyjnie sauna była dla Finów miejscem wykorzystywanym nie tylko do kąpieli, lecz także do celów rytualnych. Współcześnie pełni funkcję przede wszystkim towarzysko-relaksacyjno-zdrowotną.
Finlandia posiada bogaty kalendarz świąt, w większości związanych z wiarą chrześcijańską. Jednym z najważniejszych jest Boże Narodzenie – czas ubierania choinki, kąpieli w saunie i wizyty Świętego Mikołaja, który według Finów ma swój stały dom w Laponii. Podczas świątecznej kolacji podaje się takie potrawy jak owsianka ryżowa z mlekiem i cynamonem, pieczona szynka w glazurze czy też zapiekanka z ziemniaków i marchwi. Odświętny nastrój towarzyszy również obchodom Wielkiej Nocy, a podczas Ostatków Finowie jedzą wypełnione słodkim kremem ciastka semla. Jednym z najradośniejszych świąt jest letnia Noc Świętojańska, podczas której tradycyjnie wznosi się przystrojony wstęgami i girlandami kwiatów słup majowy. To także doskonała okazja do spotkania z przyjaciółmi i rodziną – najlepiej w domku letniskowym!
Ciekawostki
“W Finlandii mają miejsce tzw. białe noce, podczas których słońce nie zachodzi, oraz noce polarne, gdy część kraju przez wiele dni skąpana jest w mroku.”
“Finlandia to ojczyzna uwielbianych przez dzieci Muminków – znajdują się tu nie tylko poświęcone im sklepy, ale i muzeum oraz park rozrywki.”
Religia
Finlandia to kraj w przeważającej mierze chrześcijański – niemal 70% ludności należy do kościoła ewangelicko-luterańskiego. Druga największa grupa to osoby niezrzeszone w żadnym kościele (28%). Pozostałe religie, takie jak islam, hinduizm czy buddyzm, praktykowane są przez niewielki procent społeczeństwa.
Kuchnia
Fińska kuchnia bazuje przede wszystkim na mięsie, rybach, ziemniakach i ryżu, jednak zwyczaje kulinarne różnią się w zależności od regionu. Ważną częścią kuchni lapońskiej jest mięso renifera, zaś kuchnia wybrzeża opiera się w dużej mierze na rybach. Do najbardziej znanych fińskich przysmaków zaliczyć można m.in. pierogi karelskie – charakterystycznie zawinięte placki z żytniej mąki wypełnione puree ziemniaczanym lub ryżem, kalakukko – bochenek chleba nadziewany mięsem lub rybą, czy też absolutny faworyt i podstawa fińskiej kuchni w postaci ruisleipa, czyli różnych odmian żytniego chleba. Innym charakterystycznym rarytasem, popularnym także w Szwecji i w Norwegii, jest lukrecja. Cukierki lukrecjowe, występujące tu w dziesiątkach różnych odmian, to jedna z najpopularniejszych pamiątek z podróży do Finlandii – warto mieć jednak na uwadze, że charakterystyczny smak tych łakoci nie każdemu przypadnie do gustu.
Historia
Pierwsze źródła pisane, w których pojawiają się wzmianki o Finlandii pochodzą z XII i XIII wieku, kiedy to władzę ustanowili w niej szwedzcy królowie. Do XVII wieku język szwedzki stał się głównym językiem szlachty, edukacji i administracji, fiński pozostawał zaś językiem lokalnych dworów, duchowieństwa i chłopstwa. W XVIII wieku w wyniku wojen pomiędzy Szwecją a Rosją Finlandia przeszła pod okupację rosyjską. Czasy te znane są w fińskiej historii jako okres Wielkiego Gniewu (1700–1721) i okres Mniejszego Gniewu (1741–1743), podczas których wiele miast i wsi zostało zniszczonych, a ludność masowo wymierała.
W kolejnych dekadach Finlandia niejednokrotnie stawała się polem bitwy i kartą przetargową pomiędzy Szwecją a Rosją. I choć w 1917 roku ogłoszono tu niepodległość, fińska droga do prawdziwej autonomii była jeszcze długa. W 1948 roku Finlandia i ZSRR podpisały „Umowę o przyjaźni, współpracy i wzajemnej pomocy” – w praktyce oznaczało to, że Finlandia znajdowała się w strefie wpływów Związku Radzieckiego aż do jego upadku.
Rozwiązanie ZSRR było jedną z przyczyn głębokiej recesji na początku lat 90. Wiele firm w tym czasie ogłosiło bankructwo, a bezrobocie sięgało rekordowych poziomów. W połowie lat 90. sytuacja zaczęła się stabilizować, a gospodarka – rozwijać. W 1995 roku Finlandia przystąpiła do Unii Europejskiej i była jednym z pierwszych krajów, które przyjęły walutę euro.
