Opis
Kolumbia budzi fascynację swoją bogatą historyczną przeszłością. Widać ją szczególnie w miastach, które zachowały nienaruszone dziedzictwo kolonialne – ulice, rezydencje i kościoły Cartageny, Mompox, Giron czy Bogoty wręcz przesiąknięte są duchem historii. Nie można też zapomnieć o starożytnych cywilizacjach prekolumbijskich, których kultura przetrwała do naszych czasów, pozostawiając dziedzictwo złota, kamieni szlachetnych i zdumiewającego piękna ceramiki.
Kolumbia pełna jest także cudów natury. Kraj przecinają majestatyczne pasma górskie, a zaśnieżone szczyty i andyjskie krajobrazy parków El Cocuy oraz Los Nevados zapierają dech w piersiach. Wybrzeże pełne jest pięknych plaż: San Andres, Islas del Rosario czy archipelag San Bernardo to małe raje na ziemi, z białym piaskiem i turkusowym morzem; Mapelo słynie z doskonałych warunków do uprawiania sportów wodnych, a Park Narodowy Tayrona mieści w sobie mnóstwo plaż dzikich, trudno dostępnych – i zachwycających. Amazońska dżungla w Parku Narodowym Amacayacu zachwyca i onieśmiela, a spotkanie z tutejszą fauną i florą przyprawia o szybsze bicie serca.
Geografia
Kolumbia obejmuje obszar o powierzchni 1 141 748 kilometrów kwadratowych lądu i 928 660 kilometrów kwadratowych obszarów morskich. Od północy graniczy z Morzem Karaibskim, od zachodu z Panamą i Pacyfikiem, od wschodu z Wenezuelą i Brazylią, a od południa z Ekwadorem i Peru. Stolicą i największym miastem w kraju – a także trzecim największym w całej Ameryce Południowej – jest licząca sobie 7,3 miliona mieszkańców Bogota.
Zróżnicowanie topograficzne oraz niewielka odległość od równika sprawiają, że Kolumbia charakteryzuje się niezwykłą różnorodnością klimatu, roślinności i pejzaży. Kraj przecinają majestatyczne pasma Kordyliery Zachodniej (Cordillera Occidental), Kordyliery Środkowej (Cordillera Central), oraz Kordyliery Wschodniej (Cordillera Oriental), będące częścią wielkiego łańcucha górskiego Andów. Wzdłuż północnego i zachodniego wybrzeża ciągną się tropikalne plaże, na północy odnaleźć można krajobraz pustynny, na wschodzie rozległą trawiastą sawannę zwaną Los Llanos, a południu – gęstą dżunglę porastającą dorzecze Amazonki.
Przyroda
W Kolumbii znajduje się pięć rezerwatów biosfery uznanych przez UNESCO za posiadające wyjątkowe znaczenie. To jeden z najbardziej zróżnicowanych biologicznie krajów na Ziemi – tutejsze góry, lasy deszczowe, sawanny i rozległa linia brzegowa tworzą warunki do życia ogromnej liczby zwierząt i roślin. Szacuje się, że tych drugich występuje tu ponad 45 000 gatunków – a rzeczywista liczba może być znacznie większa. Najsłynniejszą rośliną i zarazem jednym z narodowych symboli Kolumbii jest najwyższa na świecie palma Ceroxylon quindiuense, zwana palmą woskową.
Świat kolumbijskiej fauny jest szczególnie bogaty w lasach Amazonii i w regionie Choco u wybrzeża Pacyfiku. Napotkać tu można wielkie koty – pumy i jaguary, kilka gatunków małp, niedźwiedzie andyjskie, jelenie, tapiry, leniwce, mrówkojady czy kapibary – a to zaledwie początek listy. Kolumbia to także dom ponad 1 500 gatunków ptaków. Barwnym upierzeniem zachwycają flamingi, kolibry, tangarki i tukany. W południowej części kraju spotkać można narodowego ptaka Kolumbii: majestatycznego kondora andyjskiego, którego rozpiętość skrzydeł sięga nawet trzech metrów. Nieco mniej barwny, ale równie zróżnicowany jest tu świat gadów z ogromną liczbą jaszczurek, żółwi, węży i krokodyli.
Kultura
Przed przybyciem pierwszych Europejczyków w XVI wieku rdzenna ludność obszaru dzisiejszej Kolumbii osiągnęła wysoki poziom rozwoju kulturowego – ponieważ jednak ówczesne budownictwo było w przeważającej mierze drewniane, niewiele dowodów na ich osiągnięcia ostało się do dziś. Ludność Kolumbii podzielona była na niewielkie plemiona pod rządami kacyków, tzw. cacigazcos. Jedną z najbardziej znanych zbiorowości była kultura San Agustin, która pozostawiła po sobie ogromne kamienne figury o antropomorficznych kształtach, będące prawdopodobnie częścią rozbudowanej architektury grobowej.
Po rozpoczęciu hiszpańskiej kolonizacji w XVI wieku lokalne zwyczaje i języki zaczęły być wypierane, ustępując pola kulturze latynoskiej. Część rdzennych społeczności oparła się jednak wpływowi najeźdźców: ludność zamieszkująca góry Sierra Nevada, okolice Putumayo, Vaupes czy Nabusimake do dziś kultywuje tradycje przodków. Od czasów kolonialnych centrum kraju stała się Bogota, do dziś skupiająca najważniejsze instytucje kulturalne.
Wielbiciele Gabriela Garcii Marqueza odnajdą w Kolumbii miejsca i pejzaże, które zainspirowały „Sto lat samotności” czy „Miłość w czasach zarazy”. Kolumbia to także ojczyzna słynnego rzeźbiarza i malarza Fernanda Botero, którego prace podbijały serca międzynarodowej publiczności w latach 90. – część z nich wciąż odnaleźć można w parkach Paryża, Madrytu, Lizbony, Florencji i Nowego Jorku.
Ciekawostki
“Kolumbia to drugie państwo na świecie pod względem zróżnicowania biologicznego”
“Kolumbia to ojczyzna słynnego króla kokainy, Pablo Escobara ”
Religia
Zdecydowana większość Kolumbijczyków – ponad 80% – to wyznawcy wiary katolickiej; kościół pełni w społeczeństwie kolumbijskim dużą rolę. Drugą największą grupą są protestanci, a trzecią – osoby niewierzące. Niewielką część populacji stanowią Świadkowie Jehowy, adwentyści oraz wyznawcy islamu. Kilka rdzennych grup ludności wyznaje religie tradycyjne.
Kuchnia
Kolumbijska kuchnia łączy w sobie kulinarne tradycje rdzennych mieszkańców i europejskich kolonizatorów oraz wpływy afro-karaibskie. Rozmaitość lokalnych dań to także efekt bogactwa i zróżnicowania tutejszej fauny i flory. Do podstawowych składników kolumbijskich potraw należą m.in. kukurydza, ryż, ziemniaki, maniok i rośliny strączkowe. Ważnym elementem jest mięso – wołowina, wieprzowina czy kurczak – oraz ryby i owoce morza. Kolumbia obfituje także w owoce tropikalne: zarówno znaną nam papaję, marakuję czy guawę, jak i bardziej egzotyczne, takie jak feijoa, granadilla i araza.
Jednym z najbardziej znanych i najstarszych dań kuchni kolumbijskiej są arepa – placki z mąki kukurydzianej, które do dziś stanowią ważny element posiłku. Jednak status dania narodowego przypada innej potrawie: bandeja paisa. Pod tą nazwą kryje się prawdziwa bomba kaloryczna zawierająca stek wołowy, smażoną wieprzowinę, kiełbasę, sadzone jajko, ryż, fasolkę, awokado i placki arepa. Wielbiciele sycących posiłków nie zawiodą się także fritangą – ogromnym talerzem pełnym grillowanego kurczaka, wołowiny i wieprzowiny z dodatkiem smażonego plantana.
Historia
Uważa się, że pierwsi ludzie przybyli na tereny dzisiejszej Kolumbii około 20 000 lat temu. Pierwszą zaawansowaną cywilizacją powstałą na tych terenach była Czibcza-Muisca, jedna z ważniejszych kultur prekolumbijskich w Ameryce Południowej. Pozostałości w postaci figurek wotywnych, ceramiki czy wyrobów ze złota do dziś oglądać można w muzeach. Hiszpańscy konkwistadorzy, którzy przybyli do Kolumbii na początku XVI wieku podbili ludy Czibcza-Muisca, niszcząc ich państwa i grabiąc zasoby złota – kruszcu występującego tu na tyle obficie, by dać początek legendom o El Dorado. Kolumbia, nazwana tak na cześć Krzysztofa Kolumba, który odkrył te ziemie dla Europy, pozostawała pod panowaniem hiszpańskim przez prawie 250 lat. W tym okresie powstały największe kolumbijskie miasta: w 1533 roku Pedro de Heredia założył Cartagenę, która stała się głównym ośrodkiem handlowym, a w 1538 roku na terytorium Indian Bacata założono Santa Fe de Bogota.
Pod koniec XVIII wieku sprzeciw wobec hiszpańskich rządów osiągnął moment kulminacyjny. W 1811 roku niepodległość ogłosiła Cartagena, wkrótce potem – Bogota. Hiszpańscy żołnierze próbowali odzyskać kontrolę, jednak w 1819 roku siły kolumbijskie dowodzone przez słynnego wenezuelskiego generała Simona Bolivara ostatecznie pokonały Hiszpanów. Po pokonaniu sił kolonialnych Kolumbia stała się częścią republiki federacyjnej zwanej Wielką Kolumbią, na której czele stanął Simon Bolivar. Federacja rozpadła się po jego śmierci w 1830 roku, a na jej terenie powstało państwo zwane Nową Granadą. Wkrótce między licznymi stronnictwami politycznymi wybuchły spory o władzę, a walki wewnętrzne i zewnętrzne trwały z przerwami przez wiele lat, prowadząc Kolumbię do współczesności.
